Dokonaj interpreatcji porównawczej wiersza Koniec wieku Kazimierza Przerwy – Tetmajera i wiersza Schyłek wieku Wisławy Szymborskiej. Bohaterowie wierszy Tetmajera i Szymborskiej są do siebie podobni, wiele ich łączy. Są filozofami, którzy próbują znaleźć odpowiedź na pytania dotyczące sensu życia, porządku świata. Zastanawiają się, jak należy żyć, dokonują próby oceny rzeczywistości. Ich tok rozumowania jest odmienny, ale dochodzą do wspólnych wniosków: świat jest miejscem złem, człowiek jest na zło narażony, człowiek nie potrafi zmienić świata, ani wpłynąć na jego zmianę. Wiersz Tetmajera można uznać na manifest pokolenia. Podmiot liryczny zauważa, że wiek XX miał być lepszy. Do chwili, w której dzieli się swimi refleksjami to nie nastąpiło. Osoba mówiąca nie ma już nadzei na zmianę rzeczywistości. Podmiot liryczny prowadzi dyskusję sam ze sobą. Obrazy mrówki rzuconej na szyny i skorpiona popełniającego samobójstwo podkreślają ogrom bezsilności człowieka zmagającego się ze światem. Każda strofa wiersza Tetmajera rozpoczyna się pytania, które sugerują odpowiednią postawę wobec życia podmiotu lirycznego. W życie człowieka podmiot liryczny wpisuje : przekleństwo, rozpacz, wzgardę, walkę, byt przyszły. Odpowiedzi negują postawę, które wynikają z ideałow romatycznych czyli walkę, uczciwość, cnotę, jak idełay poztywistycze czyli rozum, naukę. Walka słabego człowieka jest z góry skazaa na niepowodzenie. Wyjściem z tej beznadziejne sytuacji może być rezygnacja, poddanie się okrutnej rzeczywistości : ,, Czyż przez to mniej cierpieć będzie…gdy się z poddaniem schyli pod nóż gilotyny ?''. Bohater wiersza Tetmajera udzielił odpowiedzi na wszystkie postawione sobie pytania i zrozumiał, że jest bezsilny ,, głowę zwiesił niemy ''. Jednocześnie doświadcza uczucia rozpaczy oraz poczucia porażki. Wiersz jest poetycką opowieścią o mijającym wieku. Wiersz Szymborskiej wyróżnia się dedukcyjnym tokiem rozumowania. W pierwszym wersie zawarta została teza, którą podmiot liryczny udowadnia w kolejnych wersach. Wykorzystująć środek stylistyczny – pararelizm składniowy podkreśla, jakie zło przybrało formy we współczesnym świecie. Myśl zawarta w utworze nie jest optymistyczna, zło świata i dezolacja człowieka są nieuniknione. Wielokrotnie powtórzona konstrukcja ,, miał być '' Niejednokrotnie powtórzona konstrukcja ,, miał być '', obraz Boga wierzącego w człowieka, zwykły codzienny język doskonale buduje obraz świata zdominowanego przez zło. Bohater wiersza Wisławy Szymborskiej zdaje sobie sprawę z obecności zła w świecie oraz słabości człowieka, jednak nie poddaje się rozpaczy, jak bohater wiersza Tetmajera, ciągle stawia ,, najważniejsze pytania naiwne ''. Winę za zło, które panuje na świecie ponosi nie tylko ten, kto czyni zło, ale też i te, który się na nie godzi.

Ta pomoc edukacyjna została zatwierdzona przez eksperta!Materiał pobrano już 478 razy! Pobierz plik interpretacja_porównawcza_cke już teraz w jednym z następujących formatów – PDF oraz DOC. W skład tej pomocy edukacyjnej wchodzą materiały, które wspomogą Cię w nauce wybranego materiału. Postaw na dokładność i rzetelność informacji zamieszczonych na naszej stronie dzięki zweryfikowanym przez eksperta pomocom edukacyjnym! Masz pytanie? My mamy odpowiedź! Tylko zweryfikowane pomoce edukacyjne Wszystkie materiały są aktualne Błyskawiczne, nielimitowane oraz natychmiastowe pobieranie Dowolny oraz nielimitowany użytek własnyRozprawka interpretacja porównawcza to nowy typ rozprawki obowiązkowy na maturze poziom rozszerzony od 2015. Interpretacja porównawcza w Informatorze przypadku tej strony informacje nie są interpretacji porównawczej podanych tekstów. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 300 słów. (Jan Kochanowski, Do snu i Zbigniew Herbert, Dokonaj interpretacji porównawczej podanych tekstów. Twoja praca nie może być krótsza niż 300 słów. Władysław Stanisław Reymont. przypadku tej strony informacje nie są porównawcza przykładyMatura 2015. Poziom rozszerzony. Interpretacja porównawcza utworów literackich – przykład (wypowiedź argumentacyjna). Dokonaj interpretacji porównawczej. W przypadku tej strony informacje nie są sposób też nie zauważyć, że interpretacja porównawcza pozwala płynnie. czego doskonałym przykładem może być doba romantyzmu i towarzyszące jej. Może zaistnieć polecenie: „Dokonaj interpretacji porównawczej utworów…”. W takim przypadku piszący musi sam znaleźć punkt zaczepienia. Jak? Na przykład. Rozprawka interpretacja porównawcza to nowy typ rozprawki obowiązkowy na maturze poziom rozszerzony od 2015 roku. Poradnik maturalny dla każdego porównawcza jak napisaćJak napisać interpretację porównawczą? Olimpiada Literatury i Języka Polskiego od lat cieszy się zainteresowaniem interpretacji dwóch tekstów literackich (epickich, lirycznych, dramatycznych) lub ich fragmentów. A oto, jak powinniście się do tego zabrać:.Jeżeli utwór opisuje jakieś wydarzenia ułóż je w łańcuch przyczynowo-skutkowy. Spróbuj przedstawić własnym słowami treść drugiego wiersza. Omów kolejne. Interpretacja porównawcza – Kamizelka i Okulary mojej mamy. „Nasze życie jest jak wielkie jezioro wolno wypełniające się strumieniem przypadku tej strony informacje nie są interpretacji porównawczej podanych tekstów. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 300 słów. (Jan Kochanowski, Do snu i Zbigniew Herbert, Interpretacja porównawcza-1 – dokument [*.pdf] 1 Interpretacja porównawcza (poziom rozszerzony) Wiesz już, że interpretowanie jest. zawierał polecenie napisania interpretacji porównawczej utworów epickich Bruno. Schulza Genialna epoka oraz Tadeusza Konwickiego Bohiń. Za. J Matejczuk · 2015 — Interpretacja jako czynność pozwalająca odnaleźć się w świecie. sformułowane, by uczniowie mogli przejść od analizy porównawczej, w której dostrzegą, W przypadku tej strony informacje nie są oceny rozprawki maturalnej tabelaW przypadku tej strony informacje nie są maturalny z języka angielskiego – termin główny czerwiec 2020. się punkty w kryterium zgodności z poleceniem zgodnie z Tabelą maturalny z języka polskiego – termin główny 2020 r. Strona 4 z 13. KRYTERIA OCENY WYPOWIEDZI ARGUMENTACYJNEJ (MAKSYMALNIE 40 PUNKTÓW).Egzamin maturalny z języka niemieckiego – termin główny czerwiec 2020. się punkty w kryterium zgodności z poleceniem zgodnie z tabelą przypadku tej strony informacje nie są dostępne.

Autorem opracowania jest: Aneta Wideł. Motyw snu to jeden z najpopularniejszych tematów w sztuce, a zwłaszcza w literaturze. Sny bardzo często przepełnione są symboliką i stanowią bezpośrednie odzwierciedlenie lęków, obaw lub pragnień bohatera. Niekiedy stają się one nie tylko tematyką utworu, a wręcz całą jego konwencją, kształtując rzeczywistość w sposób oniryczny. O śnie w bardzo odmienny sposób pisali między innymi Jan Kochanowski w utworze „Do snu” oraz Zbigniew Herbert w wierszu „Język snu”. Oba dzieła powstały w zupełnie różnych epokach, renesansie oraz współczesności. Dzieło Kochanowskiego jest przykładem fraszki, czyli krótkiego utworu lirycznego o tematyce humorystycznej lub satyrycznej, zazwyczaj zakończonego puentą. Pochodzi z wydanego w 1584 roku zbioru fraszek zatytułowanego „Fraszki”. Wchodzi w skład drugiej części nazwanej „Księgi wtóre”. Z kolei wiersz Herberta wydany został w 1998 roku w tomie poetyckim „Epilog burzy”. Ma luźną, nieregularną budowę i stanowi przykład liryki bezpośredniej. W obu przypadkach poeci na jawie zastanawiają się nad rolą snu. W swoich rozważaniach skupiają się jednak na zupełnie odmiennych kwestiach. Zarówno u Kochanowskiego, jak i Herberta, sny mają znaczenie symboliczne. Za ich pomocą poeci są w stanie zgłębić prawdy o świecie, które byłyby niemożliwe do odkrycia za dnia. Artyści w podobny sposób podejmują się rozważań nad istotą snu: opowiadają o nim na jawie, opisując to, co zazwyczaj czują lub widzą podczas śnienia. Sposób, w jaki to czynią, jest mimo wszystko całkiem inny. Autor fraszki kieruje swoje rozważania bezpośrednio do snu, czyniąc z niego lirycznego odbiorcę swojego tekstu. Kieruje swoje słowa wprost do niego, tym samym składając mu swego rodzaju hołd. W utworze współczesnego poety nie pojawiają się apostrofy. Jego wypowiedź przypomina refleksyjny monolog, w którym dominują metafory i powtórzenia. Podmiot liryczny na bieżąco przytacza swoje myśli w sposób delikatnie chaotyczny, pozbawiony wyraźnego rytmu. We fraszce „Do snu” podmiot liryczny przyrównuje sen do swego rodzaju „małej śmierci”. Podczas snu człowiek doświadcza namiastki tego, co czeka na niego właśnie po śmierci. Conocny odpoczynek jest więc niejako przygotowaniem do wiecznego spoczynku na samym końcu życia. Kiedy ciało śpi, dusza rozpoczyna mistyczną podróż po całym świecie. Zwiedza jego najdalsze zakamarki, jest wyzwolona i w pełni korzysta z dobrodziejstw rzeczywistości. Wędruje po nieznanych ludziom zdaje się dotyczyć przede wszystkim sfery psychicznej człowieka. Pozwala zmierzyć się z zupełnie nowymi doświadczeniami, jednocześnie nie męcząc przy tym ciała. Renesansowy twórca uważa, że podobnie będzie wyglądała prawdziwa śmierć. Dusza zostanie uwolniona, aby móc odkrywać nowe rejony świata, podczas gdy ciało na zawsze pozostanie w upragnionym bezruchu. Z kolei w wierszu „Język snu” poeta skupia się na marzeniach sennych, które stają się inspiracją do tworzenia na jawie. Osoba mówiąca nie tylko zachwyca się niezwykłymi wizjami, których doświadcza podczas snu, ale też wykorzystuje ich konwencję, kreując osobliwy „język snu”. Artysta nie poprzestaje na śnieniu samym w sobie, a dopisuje do niego niezwykłe historie. Sen pomaga mu w wyzbyciu się narzuconych form i konwencji – tworzeniu w sposób, który odrzuca jakiekolwiek sztywne reguły. Wykreowana przez poetę rzeczywistość jest oniryczna: swobodna, łamiąca zasady kompozycji, zapisu czy treści. Herbert wspomina, iż niekiedy język snu bywa również „językiem słodkiej grozy”. Nie zawsze jest bezpieczny, czasami zaskakuje w sposób straszny lub negatywny. Mimo wszystko wciąż fascynuje i zachwyca, a sen staje się przepustką, aby móc osiągnąć stan poetyckiego wyzwolenia. Oprócz obrazów sennych obaj poeci zwracają uwagę na doświadczane przez nich we śnie bodźce słuchowe. Słyszą muzykę, która w przypadku Kochanowskiego jest dźwiękiem „barzo wdzięcznym ku słuchaniu”. Stanowi on nawiązanie do harmonii sfer, czyli odgłosów wydawanych przez ciała niebieskie w kosmosie. Artysta w ten sposób podkreśla, że błądząca we śnie dusza znacznie wykracza poza obszar Ziemi. Podróżuje nawet po kosmosie, gdzie doświadcza czegoś, czego człowiek fizycznie nie byłby w stanie osiągnąć. U Herberta muzyka przywodzi na myśl kołysankę. Zdaje się usypiać ciało, ale nie umysł, który wciąż pozostaje czujny na zupełnie nowe wizje artystyczne. Melodia nie wpływa na psychikę, a jedynie cielesną powłokę, która podlega również innym zmysłom i bodźcom. Twórca ukazuje przez to wyższość ludzkiego umysłu nad jego fizjologią. W obu wierszach sen ma zupełnie różne znaczenie. Jan Kochanowski postrzega go w sposób stricte symboliczny. Traktuje ów stan jako namiastkę śmierci, a jednocześnie wyzwolenie duszy spod jarzma zmęczonego ciała. Mimo iż bezpośrednio przyrównuje go do wiecznego odpoczynku, jego fraszka ma pozytywny wydźwięk. Uświadamia, że człowiek ma czas przygotować się na to, co ostateczne, a zarazem uspokaja, iż śmierć nie będzie wcale straszna ani bolesna. Zbigniew Herbert traktuje sen zupełnie inaczej. Nie skupia się na śnieniu samym w sobie, a czerpie z niego inspirację do tworzenia. Wykorzystuje ten temat jako motyw przewodni do rozważania o swojej sztuce. Utwór współczesnego poety ma charakter ściśle refleksyjny. Sen służy w nim głównie jako kontekst, który pomaga lepiej zobrazować przemyślenia twórcy, stając się zarazem konwencją całego wiersza. Czytaj dalej: Przepaść Pana Cogito interpretacja Ostatnia aktualizacja: 2022-03-09 10:00:45

Temat 2: Dokonaj interpretacji porównawczej podanych tekstów. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 300 słów. Adam Mickiewicz Pan Tadeusz (fragment) Zamiar przechadzki bardzo Sędziego ucieszył, Widział sposób rozdęcia krzykliwego sporu,

Tematy rozprawek maturalnych zawsze nawiązują do konkretnych utworów. Zarówno w ramach matury podstawowej, jaki i rozszerzonej matury z języka polskiego Centralna Komisja Egzaminacyjna (CKE) podaje minimum dwa tematy. Uczeń wybiera jeden i go opracowuje, nawiązując do utworu wspomnianego w temacie. Dobra znajomość lektur, a zwłaszcza lektur z gwiazdką jest podstawą do napisania rozprawki maturalnej. Istotna jest też znajomość zasad, jak napisać rozprawkę. Wysoko oceniona może być tylko odpowiednio skonstruowana wypowiedź pisemna. Tematy rozprawek maturalnych 2022 Oficjalne tematy rozprawek maturalnych, które pojawiły się na maturze podstawowej z języka polskiego zostały opublikowane przez CKE 4 maja po godz. 14. Dotyczyły „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza, „Nocy i dni” Marii Dąbrowskiej, a także wiersza Józefa Barana. Tematy rozprawek maturalnych z roku 2022 Poziom podstawowy: 1. „Pan Tadeusz” Adam Mickiewicz – Czym dla człowieka jest tradycja? Rozwiąż problem i uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do fragmentu „Pana Tadeusza”, całego utworu Adama Mickiewicza i wybranego tekstu kultury. 2. „Noce i dnie” Maria Dąbrowska – Kiedy relacja z drugim człowiekiem staje się źródłem szczęścia? Rozwiąż problem i uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do fragmentu „Nocy i dni” Marii Dąbrowskiej oraz do wybranych tekstów kultury. 3. Józef Baran „Najkrótsza definicja życia” – Zinterpretuj podany utwór. Postaw tezę interpretacyjną i ją uzasadnij. Arkusze zawierające temat na maturze z języka polskiego w 2022 oraz teksty źródłowe znajdują się na stronie (CKE arkusz maturalny). Tematy rozprawek maturalnych z poprzednich lat Poniżej przykładowe tematy rozprawek z języka polskiego z ostatnich sześciu lat. Podajemy tematy rozprawek maturalnych, które pojawiły się na maturze podstawowej i rozszerzonej. Tematy rozprawek maturalnych z roku 2021 Poziom podstawowy: 1. „Lalka” Bolesław Prus – Czy ambicja ułatwia człowiekowi osiągnięcie zamierzonego celu? Rozważ problem, odwołując się do fragmentu Lalki Bolesława Prusa, całego utworu oraz do wybranego tekstu kultury. 2. „Ziemia obiecana” Władysław Stanisław Reymont – Miasto – przestrzeń przyjazna czy wroga człowiekowi? Rozważ problem i uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do fragmentu Ziemi obiecanej Władysława Stanisława Reymonta oraz do wybranych tekstów kultury. 3. „Strych” Beata Obertyńska – Zinterpretuj podany utwór. Postaw tezę interpretacyjną i ją uzasadnij. 4. „Cudzoziemka” Maria Kuncewiczowa – Czy człowiek sam decyduje o swojej przyszłości? Rozważ problem i uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do fragmentu Cudzoziemki Marii Kuncewiczowej oraz wybranych tekstów kultury. Poziom rozszerzony: 1. „Dramat i przestrzeń” Jan Błoński – Określ, jaki problem podejmuje Jan Błoński w podanym tekście. Zajmij stanowisko wobec rozwiązania przyjętego przez autora, odwołując się do tego tekstu oraz innych tekstów kultury. 2. „Labirynt” Krzysztof Kamil Baczyński / „Labirynt” Wisława Szymborska – Dokonaj interpretacji porównawczej podanych utworów. Tematy rozprawek maturalnych z roku 2020 Poziom podstawowy: 1. „Wesele” Stanisław Wyspiański – Jak wprowadzenie elementów fantastycznych do utworu wpływa na przesłanie tego utworu? Rozważ problem i uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do podanych fragmentów Wesela, do całego dramatu Stanisława Wyspiańskiego oraz do wybranego tekstu kultury. 2. „Daremne” Anna Kamieńska – Zinterpretuj podany utwór. Postaw tezę interpretacyjną i ją uzasadnij. Poziom rozszerzony: 1. „Prawda i „zmyślenie” literackie” Bożena Chrząstowska – Określ, jaki problem podejmuje Bożena Chrząstowska w podanym tekście. Zajmij stanowisko wobec rozwiązania przyjętego przez autorkę, odwołując się do tego tekstu oraz innych tekstów kultury. 2. „Do snu” Jan Kochanowski / „Język snu” Zbigniew Herbert – Dokonaj interpretacji porównawczej podanych tekstów. Tematy rozprawek maturalnych z roku 2019 Poziom podstawowy: 1. „Dziady cz. III” Adam Mickiewicz – Czym dla człowieka może być wolność? Rozważ problem i uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do fragmentu Dziadów cz. III, całego dramatu Adama Mickiewicza oraz wybranego tekstu kultury. 2. „Samotność” Anna Świrszczyńska - Zinterpretuj podany utwór. Postaw tezę interpretacyjną i ją uzasadnij. Poziom rozszerzony: 1. „Filozofia dramatu” Józef Tischner – Określ, jaki problem podejmuje Józef Tischner w podanym tekście. Zajmij stanowisko wobec rozwiązania przyjętego przez autora, odwołując się do tego tekstu oraz innych tekstów kultury. 2. „Chciałabym, z tobą poszedłszy...” Kazimiera Zawistowska / „Dusza w niebiosach” Bolesław Leśmian – Dokonaj interpretacji porównawczej podanych tekstów. Tematy rozprawek maturalnych z roku 2018 Poziom podstawowy: 1. „Lalka” Bolesław Prus - "Tęsknota – siła niszcząca czy budująca ludzkie życie? Rozważ problem i uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do fragmentu Lalki, całej powieści Bolesława Prusa oraz wybranego tekstu kultury. 2. „Bądźmy dla siebie bliscy bo nas rozdzielają” Ernest Bryll – Zinterpretuj podany utwór. Postaw tezę interpretacyjną i ją uzasadnij. Poziom rozszerzony: 1. „Poezja i filozofia” Bogdan Zeler – Określ, jaki problem podejmuje Bogdan Zeler w podanym tekście. Zajmij stanowisko wobec rozwiązania przyjętego przez autora, odwołując się do tego tekstu oraz innych tekstów kultury. 2. „Nerwy” Cyprian Kamil Norwid / „Pod dworcem głównym w Warszawie” Józef Czechowicz – Dokonaj interpretacji porównawczej podanych tekstów. Tematy rozprawek maturalnych z roku 2017 Poziom podstawowy: 1. „Ziemia, planeta ludzi” Antoine de Saint-Exupéry – Praca – pasja czy obowiązek? Rozważ problem i uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do fragmentu Ziemi, planety ludzi Antoine'a de Saint-Exupéry'ego oraz do wybranych tekstów kultury. 2. „Słyszę czas” Kazimierz Wierzyński – Zinterpretuj podany utwór. Postaw tezę interpretacyjną i ją uzasadnij. Poziom rozszerzony: 1. „Groteska” Wolfgang Kayser – Określ, jaki problem podejmuje Wolfgang Kayser w podanym tekście. Zajmij stanowisko wobec rozwiązania przyjętego przez autora, odwołując się do tego tekstu oraz innych tekstów kultury. 2. „Obraz cnoty” Maria Pawlikowska-Jasnorzewska / „Pan Cogito o cnocie” Zbigniew Herbert – Dokonaj interpretacji porównawczej podanych tekstów. Tematy rozprawek maturalnych z roku 2016 Poziom podstawowy: 1. „Dziady cz. IV” Adam Mickiewicz - Czy warto kochać, jeśli miłość może być źródłem cierpienia? Rozważ problem i uzasadnij swoje stanowisko, odwołując się do fragmentu Dziadów cz. IV Adama Mickiewicza i do innych tekstów kultury. 2. „Dałem słowo” Zbigniew Herbert – interpretuj podany utwór. Postaw tezę interpretacyjną i ją uzasadnij. Poziom rozszerzony: 1. „Tworzywo literackie” Jan Parandowski – Określ, jaki problem podejmuje Jan Parandowski w podanym tekście. Zajmij stanowisko wobec rozwiązania przyjętego przez autora, odwołując się do tego tekstu oraz do innych tekstów kultury. 2. „Genialna epoka” Bruno Schulz / „Bohiń” Tadeusz Konwicki – Dokonaj interpretacji porównawczej podanych tekstów. Tematy rozprawek maturalnych z roku 2015 Poziom podstawowy: 1. „Lalka” Bolesław Prus – Wolna wola człowieka czy siły od niego niezależne – co przede wszystkim decyduje o ludzkim losie? Rozważ problem i uzasadnij swoje zdanie, odwołując się do podanego fragmentu Lalki, całego utworu Bolesława Prusa oraz innego tekstu kultury. 2. „Ta jedna sztuka” Elizabeth Bishop – Zinterpretuj podany utwór. Postaw tezę interpretacyjną i ją uzasadnij. Poziom rozszerzony: 1. „Historia piękna” Umberto Eco – Określ, jaki problem podejmuje Umberto Eco w podanym tekście. Zajmij stanowisko wobec rozwiązania przyjętego przez autora, odwołując się do tego tekstu oraz innych tekstów kultury. 2. „Na Sybir!” Zygmunt Krasiński / „Zesłanie studentów” Jacek Kaczmarski – Dokonaj interpretacji porównawczej podanych tekstów. Źródło: Centralna Komisja Egzaminacyjna - Zobacz też: Jak napisać zakończenie rozprawki Lektury z gwiazdką matura 2023 Matura przecieki 2022

Dokonaj interpretacji porównawczej podanych utworów. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 300 słów. Mikołaj Sęp-Szarzyński SONET IV O wojnie naszej, którą wiedziemy z szatanem, światem i ciałem Pokój – szczęśliwość, ale bojowanie Byt nasz podniebny. On srogi ciemności Hetman2 i świata łakome3 marności Temat 1. Określ, jaki problem podejmuje Jan Błoński w podanym tekście. Zajmij stanowisko wobec rozwiązania przyjętego przez autora, odwołując się do tego tekstu oraz innych tekstów kultury. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 300 wyrazów. Jan BłońskiDramat i przestrzeń Przez „przestrzeń” rozumiem przestrzeń dramatu, nie przestrzeń teatralną lub nawet – sceniczną. Jak wszystkie przedstawione przestrzenie literatury pozostaje ona, przynajmniej w zasadzie, tożsama. Można zagrać Dziady na pudełkowej scenie, można w teatralnym foyer1 , można także na publicznym placu albo zgoła w lesie. Różne będą wówczas przestrzenie widowiska. Ale dana nam do widzenia, zdatna do unaocznienia będzie ta sama litewska kaplica: przestrzeń dramatyczna pozostanie niezmieniona. Ale też – jakże ona niedookreślona! Na pewno bardziej niż przestrzeń epiki. Przywołana kilkoma zaledwie słowami didaskaliów, lekko zarysowana działaniami postaci... Cóż jednak w tej dramatycznej przestrzeni swoistego? […] Jest to […] przestrzeń dla świadka (słowo świadek może objąć zarówno widza, jak czytelnika): przeznaczona do jednorazowego zobaczenia i całościowego ogarnięcia. Ale zarazem tak pomyślana, aby ów świadek pojmował to, co „naoczne”, jako cząstkę uniwersum nieporównanie bardziej pojemnego. Krzyk Rollisona dobiega z ulicy; Cześnik wypada z zamkowych pokojów; pojawienie się Kirkora2 zakłada istnienie całego państwa. Można to rozumienie dramatycznej przestrzeni wyrazić bardzo rozmaicie. Przestrzeń sceniczną określa O. Zich3 jako miejsce spotkania działań postaci, działań, które mogły zostać zapoczątkowane gdzie indziej. W mikrokosmosie sceny dostrzega E. Souriau4 zwierciadło makrokosmosu świata. […] Zapewne wszyscy – uzupełniając się wzajemnie – formułują podobne spostrzeżenia. Może najogólniej wyraził się Ingarden5 , mówiąc o przestrzeni „współprzedstawionej”? Czy tylko przez dramat? Na pewno nie, podobnie bywa w epice i liryce nawet. Ale w dramacie stosunek przedstawionego i współprzedstawionego nabiera szczególnej wymowy i znaczenia. Objawia się bowiem jako przeciwstawienie przestrzeni możliwej do zobaczenia i żądającej „domyślenia”. Pierwsza została już zorientowana względem idealnego świadka. Drugą pozostawiono mu – w przeważnej mierze – do swobodnego zagospodarowania. Tam, gdzie granicę obu przestrzeni wyznaczają dekoracje i kulisy, czyli w teatrze, opozycja nabiera oczywiście większej jeszcze ostrości i naoczności. Czy relacja mikro- i makrokosmosu nie byłaby zatem bardziej fundamentalna niż rozmaite opozycje kierunkowe, np. góry i dołu, bliskości i głębi? Myślę, że tak, ponieważ wiąże się wyraźniej z budową akcji, przynależnością gatunkową i odmianami naśladownictwa. Można to zapewne wyrazić prostym pytaniem: czy w przestrzeni przedstawionej obowiązują te same prawa co we współprzedstawionej? Czy skupia ona i reprezentuje to wszystko, co dzieje się „gdzie indziej”, czy też nie? Jeżeli tak, to na jakiej zasadzie? A jeśli nie, to dlaczego? Przypomnę także, że w przeszłości stosunek wewnętrznego i zewnętrznego – szczególnie silnie skonwencjonalizowany – nie budził zwykle wątpliwości. Jakie jest miejsce tragedii? Agora6 , plac przed pałacem władcy7 , a zatem przestrzeń, gdzie oddaje się cześć bogom i załatwia sprawy publiczne. Było to tak oczywiste, że obywano się bez jakichkolwiek didaskaliów. […] Ale jeszcze widownia roku, powiedzmy, 1860 rozumiała przestrzeń dramatyczną z niewiele mniejszą dokładnością. Zobaczenie salonu implikowało niejako dramat (czy komedię) rodzinny, ponieważ salon jest miejscem, gdzie mieszczańska minispołeczność gromadzi się w całości i przyjmuje gości – czy intruzów – z zewnątrz. […] Umowa dotycząca przestrzeni była tak dobrze znana obu stronom – twórcom i odbiorcom – że dość było wpisać kilka danych w gotowy formularz: powiedzieć na przykład, że salon czy bawialnia są „zaniedbane”, „w złym guście”, „wykwintne”, aby publiczność pojęła, że źle idą rodzinne interesy, że patrzy na nowobogackich itp. Słowem, stosunki przestrzenne odsłaniają – przynajmniej pośrednio – rozumienie prawdy o świecie, którą przynosi dzieło dramatyczne. Na podstawie: Jan Błoński, Dramat i przestrzeń, [w:] Problemy teorii literatury, seria 3., wybór prac Henryk Markiewicz, Wrocław 1988. 1 Foyer (z franc.) – sala lub korytarz przy widowni teatralnej, sali koncertowej, posiedzeniowej itp., gdzie gromadzi się publiczność podczas Kirkor – bohater dramatu Balladyna Juliusza Otakar Zich – czeski kompozytor i Etienne Souriau – francuski filozof znany z prac w dziedzinie Roman Witold Ingarden – polski filozof i Agora – rynek w miastach greckich, będący ośrodkiem życia politycznego, religijnego, czasem Plac przed pałacem władcy – w starożytnej tragedii greckiej miejsce rozgrywających się 2. Dokonaj interpretacji porównawczej podanych utworów. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 300 Kamil BaczyńskiLabiryntOstatnia jaskółka – pożegnanie urwane z sam w mieście otoczony przez ulic pochlebnie nawisłychodrywam za krokiem bulwarze unoszonym przez oparliście – ciszy zielony ulicami naraz świat się mnie – rodzinne, wrogie znam twej fotografiiodklejanej o świcie z gwiazd kolorowy afiszw ścianachz krwi i pamiętam dzisiejszego świtu,tak mnie noc, dzień szeregiem ulic zamurowany dworzec – umiem ulic na pamięć,tylekroć powtarzanych, nie znam zwykłych przysiadł na chmurze księżycem,księżycem upływa nieostrożny postój. Za uliczką przedmieść czekanarożny sarkofag,o który roztrzaskam Kamil Baczyński, Labirynt, [w:] tegoż, Utwory zebrane, Kraków SzymborskaLabirynt– a teraz kilka krokówod ściany do ściany,tymi schodkami w górę,czy tamtymi w dół,a potem trochę w lewo,jeżeli nie w prawo,od muru w głębi murudo siódmego progu,skądkolwiek, dokądkolwiekaż do skrzyżowania,gdzie się zbiegają,żeby się rozbiegnąćtwoje nadzieje, pomyłki, porażki,próby, zamiary i nowe za drogą,ale bez tylko to,co masz przed sobą,a tam, jak na pociechę,zakręt za zakrętem,zdumienie za zdumieniem,za widokiem wybieraćgdzie być albo nie być,przeskoczyć, zboczyćbyle nie tędy albo tędy,chyba że tamtędy,na wyczucie, przeczucie,na rozum, na przełaj,na chybił trafił,na splątane któreś z rzędu rzędykorytarzy, bram,prędko, bo w czasieniewiele masz czasu,z miejsca na miejscedo wielu jeszcze otwartych,gdzie ciemność i rozterkaale prześwit, zachwyt,gdzie radość, choć nieradośćnieomal opodal,a gdzie indziej, gdzieniegdzie,ówdzie i gdzie bądźszczęście w nieszczęściujak w nawiasie nawias,i zgoda na to wszystkoi raptem urwisko,urwisko, ale mostek,mostek, ale chwiejny,chwiejny, ale jedyny,bo drugiego nie stąd musi być wyjście,to więcej niż nie ty go szukasz,to ono cię szuka,to ono od początkuw pogoni za tobą,a ten labiryntto nic innego jak tylko,jak tylko twoja, dopóki się da,twoja, dopóki twoja,ucieczka, ucieczka –[Z tomu Dwukropek, 2005]Wisława Szymborska, Labirynt, [w:] tejże, Wybór poezji, Wrocław 2020. WYPRACOWANIEna temat nr …………........................................................................... ciemno w pociągu. rozmowa sie nagle urwała. umilkł prawdziwy komentarz. na białych marginesach. ślad palców i ziemi. znaczony twardym paznokciem. zachwyt i potępienie. Autor: Zbigniew Herbert. Ten wiersz przeczytano 41500 razy. W epoce Młodej Polski poeci często szukali natchnienia w przyrodzie, krajobrazach i pejzażach. Zostały one Roniweż ukazane w wierszu , Jana Kasprowicz , “Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach " oraz w utworze lirycznym Franciszka Mirandoli , “Tysiąc sześćset dwudziesty trzeci sonet o Giewoncie”. Oba utwory przedstawiają górski krajobraz. „Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach” to cykl czterech sonetów włączonych do zbioru „Krzak dzikiej róży” wydanego w 1898 roku we artykuł aby odblokować treśćW epoce Młodej Polski poeci często szukali natchnienia w przyrodzie, krajobrazach i pejzażach. Zostały one Roniweż ukazane w wierszu , Jana Kasprowicz , “Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach " oraz w utworze lirycznym Franciszka Mirandoli , “Tysiąc sześćset dwudziesty trzeci sonet o Giewoncie”. Oba utwory przedstawiają górski krajobraz. „Krzak dzikiej róży w Ciemnych Smreczynach” to cykl czterech sonetów włączonych do zbioru „Krzak dzikiej róży” wydanego w 1898 roku we Lwowie. Poeta odszedł od tematyki społecznej i estetyki naturalistycznej, skupiając się na kwestiach egzystencjalnych i metafizycznych, ujętych w konwencji impresjonistycznej oraz symbolistycznej. Sonet II przedstawia krajobraz górski po wschodzie słońca. Zmienia się kolorostyka – skały i las zostają prześwietlone przez słońce. Dalej wprowadzone zostają kolejne dwa elementy przyrody: wodospad (siklawę) i mgła, która przenosi „wzdychania” i „żale”. Uważam, że chodzi tutaj o wzdychania i żale krzaku dzikiej róży, który wśród otaczjącej go przyrody nie czuje się bezpiecznie. Usadowiony jest między skałami, które mają służyć jego ochronie. W świetle wschodzącego słońca róża wygląda jakby płonęła:‘Między graniami w słońcu płonie,’. Później przedstawiona zostaje limba, która jako ogromne drzewo górskie kojarzy się z siłą. Jednak nawet tak mocne drzewo nie przetrwało burzy, zostało przez nią zwalone, leżącą limbę teraz ’toczą pleśnie’. Sonet przywodzi na myśl tylko jedno pytanie: czy krzak dzikiej róży podzieli jej los, czy uda się mu przetrwać? W utworze “Tysiąc sześćset dwudziesty trzeci sonet o Giewoncie” został opisany widok góry Giewont podczas zachodu słońca. Tutaj podobnie jak w utworze J. Kasprowicza została opisana gra kolorów, która oddziałuje na wyobraźnie czytalnika. Podmiot liryczny jest zachwycony widokiem jaki go otacza: “(…)na Giewontu szczyty/ Patrzę i zachód słońca wielbię, a me wargi/Drżą chymnem uwielbienia,”. Z dali słychać dźwięk fujarki. Autor próbuje zachwycić czytelnika górskim widokiem. Gdy robi się później “szarzeje w mroku granitowa masa”, góra przestaje być widoczna. Jednak pewne jest to, że rano znów będzie widoczna, nie zginie, jest czymś stałym. Przyszłe pokolenia również będą oglądały ten krajobraz z takim samym zachwytem. Oby dwa utwory ukazują piękno krajobrazu gór. Jednak w pierwszysm utworze został dodany opis “życia” w górach, które potrafi być brutalne. Roślinom ciężko jest przetrwać na skałach. Czytając sonet F. Mirandoli, można odczuć wewnętrzny spokój i bezpieczeństwo jakie daje nam niezmienność i stałość góry:“Światu symbol odwieczny”. . 233 3 101 66 210 304 331 439

dokonaj interpretacji porównawczej podanych utworów